Loterie i konkursy

W miesięczniku „Magazyn Fitness Business” (04/2013, lipiec-sierpień) ukazał się mój artykuł zatytułowany „Organizacja loterii, konkursów i innych akcji promocyjnych w klubie fitness”. Z jego treścią mogą Państwo zapoznać się poniżej oraz na stronie https://www.fitnessbiznes.pl/

Każda z osób zarządzających przedsiębiorstwem, niezależnie od jego wielkości i branży, wcześniej lub później rozważa organizację akcji promocji sprzedaży. Podstawą takiego dążenia jest osiągnięcie wzrostu wolumenu bądź wartości oferowanych przez przedsiębiorstwo produktów bądź usług, wzrost udziałów rynkowych lub zatrzymanie trendu spadkowego.

Niniejszy artykuł wskazuje uwarunkowania prawne w zakresie organizacji różnych technik promocyjnych, na podstawie ponad piętnastoletniego doświadczenia w organizacji analogicznych projektów, mając na celu dostarczenie czytelnikowi kluczowych informacji, które uchronią przez negatywnymi konsekwencjami naruszenia prawa oraz przyczynią się do maksymalizacji skuteczności podejmowanych działań promocyjnych.

Loterie

Czy wiesz, że zorganizowanie akcji promocyjnej, na przykład takiej, w ramach której laureaci wyłaniani są w sposób losowy ze wszystkich osób, które pozostawią swoją wizytówkę na recepcji lub podczas targów, bądź wezmą udział w zawodach sportowych, jest uwarunkowane uzyskaniem zgody właściwego organu, a w przypadku niedopełnienia tego obowiązku obarczone wysokimi karami pieniężnymi oraz groźbą pozbawienia wolności?

Kwestie te reguluje ustawa o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r. (Dz.U. z 2009, Nr 201, poz. 1540 z późn. zm.), która określa, że karze pieniężnej w wysokości 100% przychodu uzyskanego z urządzanej gry podlega urządzający gry hazardowe bez koncesji lub zezwolenia lub bez dokonania zgłoszenia oraz uczestnik w grze hazardowej urządzanej bez koncesji lub zezwolenia, dla którego kara to równowartość 100% uzyskanej wygranej.

Równocześnie Kodeks Karny Skarbowy z dnia 10 września 1999 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.), przewiduje, iż kto urządza lub prowadzi grę losową bez wymaganego urzędowego sprawdzenia, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

W świetle powyższych restrykcji, warto już na etapie planowania organizacji promocji odpowiedzieć sobie na pytanie, czy planowana akcja promocyjna nie jest czasem loterią, z której organizacją wiąże się szereg zabiegów proceduralnych. W praktyce dnia codziennego w klubie fitness możemy zorganizować jedną z trzech rodzajów loterii, tj. loterię promocyjną, loterię audioteksową bądź loterię fantową.

Każda z nich jest szczegółowo zdefiniowana w powołanej ustawie. I tak definicja głosi, iż w loterii promocyjnej uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe. Zatem sprawdzając, czy organizowana przez nas akcja nie spełnia czasem definicji loterii, należy sprawdzić owe trzy kryteria, które z wymyślonej przez nas promocji czynią loterię promocyjną.

Pierwsze z nich to udział przez „nabycie towaru lub usługi lub innego udziału dowodu w grze” – np. udział w akcji wszystkich członków klubu, którzy opłacili abonament za dany miesiąc lub udział osób, które są uczestnikami szkolenia lub konferencji. Drugie kryterium to nieodpłatne uczestnictwo, czyli takie, za które uczestnik nic nie płaci. Finalnie kryterium trzecie dotyczące nagród rzeczowych lub pieniężnych.

Zatem jeżeli wśród naszych Klientów, którzy kupili określony produkt (karnet, pakiet zajęć indywidualnych, udział w biegu maratońskim, itp.), zorganizujemy nieodpłatne losowanie, np. spośród wizytówek lub paragonów, a laureatom zaoferujemy pieniądze (na przykład w formie voucherów na wejścia do klubu) bądź nagrody rzeczowe (np. klubowe torby czy gadżety), to taka akcja będzie loterią promocyjną!

Analogicznie loteria audioteksowa to akcja, w której uczestniczy się przez odpłatne połączenie telefoniczne lub wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe. Według najnowszej wykładni Ministerstwa Finansów z dnia 26 kwietnia 2013 r nr AG8/7291/10-3/GKQ/13/RD wydane przez Dyrektora Departamentu Podatku Akcyzowego i Gier, akcja, w ramach której nagradzamy osoby, które w najkrótszym czasie udzielą SMS-em prawidłowej odpowiedzi na zadane pytanie, także wypełnia definicję loterii audioteksowej.

Finalnie, loteria fantowa zaś to akcja, w której uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe. Dogłębne zrozumienie definicji jest kluczowe, gdyż organizacja każdej z wyżej wymienionych loterii obarczona jest obowiązkiem uzyskania (w niektórych szczególnych przypadkach pominiętych w tym artykule powiadomienia) zezwolenia na jej organizację.

Zezwolenia na urządzanie loterii fantowej, audioteksowej lub promocyjnej, urządzanych na obszarze właściwości miejscowej jednego dyrektora izby celnej, udziela dyrektor izby celnej, na którego obszarze właściwości miejscowej są urządzane i prowadzone takie akcje promocyjne. Zezwolenia na urządzanie loterii fantowej, audioteksowej bądź promocyjnej, urządzanych na obszarze właściwości miejscowej więcej niż jednego dyrektora izby celnej, udziela dyrektor izby celnej właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby wnioskodawcy.

Ponieważ z uzyskaniem stosowanego zezwolenia wiąże się szereg obowiązków dokumentacyjnych, takich jak złożenie wniosku, regulaminu, udokumentowanie legalności środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii, itp. oraz dwumiesięczny okres oczekiwania na uzyskanie zezwolenia, które to procedury zazwyczaj zwyczajnie zniechęcają do organizacji loterii, bardzo rzadko spotyka się tego typu akcje organizowane w klubach sportowych.

Konkurs

Alternatywą do loterii jest konkurs, którego organizacja nie wymaga uzyskiwania żadnych zezwoleń. Ponieważ przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz inne przepisy prawa powszechnie obowiązującego posługują się pojęciem konkursu, nie definiując go, należy posłużyć się definicją słownikową tego terminu.

Według definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego (pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 2002 r.), konkurs to „(…) impreza, przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru przez eliminację najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp. zwykle wyróżnionych nagrodami (…)”. W podobny do przedstawionego sposób pojęcie konkursu rozumiane jest przez organy podatkowe.

Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia 4 lipca 2011 r. (sygn. ITPB2/415-371/11/MM) stwierdził, że „(…) konkursem można określić przedsięwzięcie, jeżeli istnieje w nim element współzawodnictwa w celu osiągnięcia najlepszego rezultatu. W powszechnym rozumieniu konkurs to postępowanie mające na celu wyłonienie najlepszego, tj. zwycięzcy lub zwycięzców spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria (…)”.

Obowiązkiem organizatora konkursu jest przygotowanie regulaminu, który w sposób niepozostawiający wątpliwości określał będzie, kto jest organizatorem, do kogo akcja jest skierowana, jakie są jej zasady, kiedy trwa i jakie wygrane można uzyskać. Tworząc akcje skierowane do konsumentów, należy zwrócić baczną uwagę, aby nie stosować tak zwanych klauzul abuzywnych, których stosowanie jest zabronione do stosowania w obrocie z konsumentami.

Rejestr takich klauzul można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przykładem takiej klauzuli jest zapis w regulaminie, w którym organizator akcji promocyjnej zastrzega, iż nie odpowiada za opóźnienia w dostawie nagrody spowodowane opóźnieniami po stronie Poczty Polskiej lub firmy kurierskiej albo wskazanie, iż spory rozstrzygane będą przez sąd właściwy dla siedziby organizatora. Co prawda oczywistym wydaje się być fakt, iż klub sportowy jako organizator konkursu nie ma wpływu na pracę dostawcy nagrody, to jednakże zastrzeżenie takie narusza interes konsumenta i nie może być stosowane.

W kwestii zasad konkursu niezbędne jest zwrócenie uwagi, iż organy skarbowe jako konkursy traktują wyłącznie te akcje, w ramach których uczestnicy rywalizują pomiędzy sobą, zaś laureatów wyłania komisja konkursowa na podstawie własnego uznania zgodnie z regulaminem (np. laureatem zostaje osoba, która zdaniem komisji konkursowej ułoży najatrakcyjniejsze hasło reklamowe bądź w najciekawszy sposób opisze jakieś wydarzenie). W szczególności nie będą konkursem akcje promocyjne,
w ramach których uczestnicy rywalizują z celem ilościowym (np. kto w najwyższym stopniu przekroczy określony poziom lub podawany na wstępie artykułu przykład, kto poprawnie odpowie na pytanie konkursowe w najkrótszym czasie).

Sprzedaż premiowa

Trzecim typem akcji, której organizację można rozważyć w klubie sportowym, jest tak zwana sprzedaż premiowa. Analogicznie jak w przypadku konkursu, pomimo że ustawodawca posłużył się wyrażeniem „sprzedaż premiowa”, to jednak nie sformułował tego pojęcia. Stosując wykładnię językową wyrażenia „sprzedaż premiowa”, zauważyć należy, iż składa się ono z dwóch elementów, wymagających zdefiniowania, mianowicie terminu „sprzedaż” oraz „premiowa”.

Pojęcie umowy sprzedaży zostało zdefiniowane i uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). I tak, treść art. 535 i następnych stanowi, że przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się zapłacić sprzedawcy cenę. Termin „premia”, „premiowa” nie został zdefiniowany w przepisach podatkowych ani też cywilnoprawnych. Z uwagi na powyższe koniecznym jest dokonanie wykładni językowej przedmiotowego pojęcia.

Za premię uznać należy nagrodę za coś, dodatkowe wynagrodzenie za wykonanie czegoś (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa, 2003). Innymi słowy pojęcie to służy do określenia świadczenia, które otrzymuje ktoś, kto zachował się w sposób określony przez przyznającego premię. W związku z powyższym „sprzedaż premiowa” jest umową sprzedaży, zawartą między sprzedawcą a kupującym, połączoną jednak z przyznaniem przez sprzedającego premii kupującemu.

Na skutek zawarcia tej umowy po stronie sprzedawcy powstaje obowiązek przeniesienia na kupującego własności rzeczy i wydania mu rzeczy, jak również wydania (przekazania) kupującemu premii w związku z dokonanym przez niego zakupem, której wartość nie jest objęta ceną kupowanego towaru. Otrzymanie premii jest gwarantowane. Sprzedażą premiową będą zatem wszystkie akcje, w ramach których zobowiązujemy się przekazać uczestnikom nagrodę za zakup określonego produktu lub usługi, np. za zakup miesięcznego karnetu oferujemy torbę sportową gratis.

Podsumowanie

Kreatywność w organizacji akcji promocji sprzedaży często wykracza poza ustawowe ramy, określające poszczególne kategorie projektów marketingowych. Pomimo iż nie zostało to wprost powiedziane w niniejszym tekście, tak jak domyślają się Państwo, organizacja danego typu akcji ma różne konsekwencje podatkowe w zakresie PIT, jak i VAT. O tym mowa będzie w kolejnym wydaniu „Fitness Business”. Co do zasady jednak, jeżeli organizując promocje sprzedaży, będziemy je analizować pod kątem jednego z trzech wymienionych typów akcji, maksymalizujemy szanse uniknięcia przekroczenia przepisów prawa oraz gwarantujemy optymalizację podatkową dla organizatora i uczestników. Wszystkich zainteresowanych pogłębieniem wiedzy z omawianego zakresu zapraszam do lektury bloga tematycznego na www.marketingbusinessblog.pl

dr Tomasz Makaruk
Prezes Zarządu i360

2