Promocyjne opakowania. Niezbędne informacje w loteriach, konkursach i sprzedaży premiowej
Organizując akcje promocji sprzedaży, takie jak loterie, konkursy czy sprzedaż premiowa, w tym w szczególności takie, o których informacje dostępne są na opakowaniach promowanego produktu w formie naklejek lub specjalnie przygotowanego opakowania, należy szczególną uwagę zwrócić na obowiązek zamieszczenia informacji, których brak może skutkować negatywnymi konsekwencjami dla organizatora oraz właściciela promowanej marki. Mam na myśli informacje, na podstawie których nabywca ostateczny czerpie informacje o promocji, które są podstawą decyzji o zakupie. W ostatnich latach w obrocie prawnym zaistniały cztery decyzje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK), które powinny być przestrogą dla wszystkich, którzy planują organizację akcji promocyjnych. Wszak najlepiej uczyć się na cudzych błędach.
Wniosek #1. Informacje o dacie zakończenia akcji promocyjnej należy podawać na awersie opakowania.
Pierwszym z przypadków wartych przytoczenia jest decyzja z dnia 27 października 2008 r., Nr RWR 66/2008 dotycząca uznania za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania The Lorenz Bahlsen Snack – World Sp. z o.o., polegające na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niepodanie na zewnętrznej stronie opakowania chipsów CHIO, objętych promocją „Weź się wyraź! 2”, informacji o dacie zakończenia konkursu. Co ciekawe informacja o dacie zakończenia była podana na wewnętrznej stronie promocyjnego paska (stronie, która przylega do opakowania). Prezes UOKiK uznał, iż brak informacji o dacie zakończenia promocji „Weź się wyraź! 2” dotyczącej chipsów CHIO na wewnętrznej stronie paska reklamowego umieszczonego na opakowaniu stanowi naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji oraz stanowi czyn bezprawny, godzący w dobre obyczaje handlowe oraz zasady współżycia społecznego. Swoistej pikanterii sprawie dodaje sposób, w jaki The Lorenz Bahlsen Snack – World Sp. z o.o. odpierał zarzuty. Organizator wskazywał, że w przedmiocie promocji wpłynęła tylko jedna skarga konsumencka (należy domniemywać, iż bezpośrednio do UOKiK, gdyż w aktach sprawy znajduje się informacja, że ani do producenta, ani do obsługującej go agencji nie wpłynęła żadna reklamacja) przy uwzględnieniu, że wyprodukowanych zostało 2,830 milionów paczek promocyjnych, zaś udział w promocji wzięło 79 275 zgłoszeń oraz… że konkurencja postępuje w ten sam sposób (przedstawiono przypadek czterech losowo wybranych opakowań produktów Frito Lays Poland Sp. z o.o., na okoliczność powszechności stosowania praktyki polegającej na umieszczeniu na rewersie paska reklamowego szczegółowych informacji o promocji bez jednoczesnego odsyłania do tego miejsca na awersie paska czy opakowaniu produktu). Najciekawsze jednak wydaje się w sprawie być uzasadnienie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który ocenił (cytując prof. Łętowską), iż „stwierdzone naruszenie interesu pojedynczego konsumenta było egzemplifikacją naruszenia zbiorowego interesu konsumentów, ponieważ interes konsumenta indywidualnego powinien w tym przypadku być rozumiany jako pro pars toto interesu konsumenta, jako członka zbiorowości”.
Drugi przykład. W ramach niego analogiczną „wpadkę” zanotował także E.Wedel Sp. z o.o. (wcześniej: Cadbury Wedel Sp. z o. o.) w związku z organizacją loterii marki Ptasie Mleczko, podczas której nie podano na opakowaniach produktów objętych loterią promocyjną „Sięgnij po swój kawałek nieba” informacji o czasie trwania promocji, w którym klienci mogą dokonać zgłoszenia uczestnictwa w losowaniu. E. Wedel tłumaczył, iż informacja na temat czasu trwania promocji dostępna była w sieci Internet oraz na materiałach informacyjnych, umieszczonych w większości punktów sprzedaży. Na opakowaniach „Ptasiego Mleczka” podane zostały rodzaje nagród, jakie można wygrać, biorąc udział w loterii. Nie podano natomiast czasu jej trwania. We wszystkich opakowaniach produktów promocyjnych informacje o dacie rozpoczęcia i zakończenia promocji zostały zamieszczone na wewnętrznej stronie opakowania. Prezes UOKiK wskazał, iż praktykę uznaje się za nieuczciwą w przypadku zaniechania wprowadzającego konsumentów w błąd, przez pominięcie istotnych informacji potrzebnych przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym spowodowanie (lub nawet jedynie teoretyczną możliwość) podjęcia przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej zakupu promowanego produktu, której inaczej by nie podjął. Zarzewiem problemu był fakt, iż „Ptasie Mleczko” w promocyjnych opakowaniach pozostawało w sprzedaży po zakończeniu loterii, co mogło sugerować, iż loteria nadal trwa. Podsumowując, zdaniem Prezesa Urzędu, przeciętny konsument kupujący „Ptasie Mleczko”, na opakowaniu którego znajdowała się informacja o trwającej loterii, miał prawo spodziewać się, iż będzie mógł wziąć w niej udział i być może wygrać jedną z atrakcyjnych nagród. Szczególnie, iż nie zostały zakreślone ramy czasowe jej trwania. Niewątpliwie zatem brak informacji o okresie trwania promocji wprowadzał w błąd konsumenta, który „Ptasie Mleczko” nabył z zamiarem uczestnictwa w loterii już po jej zamknięciu.
Trzecim przykładem jest przypadek spółki Drosed. Prezes UOKiK zakwestionował praktyki, w ramach których zgodnie z regulaminem Wielkiej Loterii Drosed, aby wziąć udział w losowaniu nagród należało kupić co najmniej dwa promocyjne produkty Drosed (np. pasztet lub mielonkę) i wysłać zgłoszenie SMS-em. Na konserwach biorących udział w loterii nie było jednak informacji o terminie dokonywania zgłoszeń. Produkty objęte Wielką Loterią Drosed były sprzedawane także po zakończeniu promocji.
Wniosek #2. Jeżeli wydanie nagrody uwarunkowane jest przedstawieniem dowodu zakupu w postaci paragonu lub faktury, informacja ta winna znaleźć się na opakowaniu
Powyższy wniosek płynie z czwartego z analizowanych przypadków, jakim jest decyzja UOKiK w sprawie Kraft Foods Polska S.A. w związku z organizacją promocji „Poczuj Emocje!” marki Prince Polo. Spółce zarzucono stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na zamieszczeniu na opakowaniach produktów objętych promocją „Poczuj Emocje!” informacji, iż aby wziąć w niej udział, należy zachować „(…) opakowanie lub jego fragment z kodem”, podczas gdy konieczne było także przedstawienie dowodu zakupu potwierdzającego tę transakcję. Słowem zakwestionowany został fakt zamieszczenia w regulaminie oraz na stronie WWW promocji informacji o konieczności przedstawienia dowodu zakupu przy równoczesnym niezamieszczeniu informacji o tym warunku na opakowaniu. Co ciekawe spółka Kraft Foods Polska S.A. podjęła próbę zorganizowania dodatkowego losowania takiej samej nagrody, jaka była do wygrania w odbytych losowaniach loterii promocyjnej „Poczuj Emocje”. Uczestnikami dodatkowego losowania mieli być ci konsumenci, którzy złożyli skargi w związku z niemożliwością udziału w loterii z powodu braku dowodu zakupu (finalnie zgody nie udzielono). Nadto skontaktowała się uczestnikami, którzy informowali o braku możliwości udziału w promocji z powodu braku odpowiedniej informacji o wymogu dowodu zakupu oraz wysłała im listy z przeprosinami oraz upominki w postaci kosza produktów Spółki. Słowem – producent Prince Polo uznał błąd i aktywnie proponował w postępowaniu metody jego naprawienia, z zapłatą kary w wysokości 100 000 zł na rzecz organizacji, której statutowym celem jest ochrona praw konsumentów włącznie. Prezes UOKiK wskazał, iż „Promocja „Poczuj Emocje!”, ze względu na rodzaj produktów, jakie w jej trakcie oferowano, była skierowana do bardzo szerokiego grona odbiorców. Zauważyć przy tym należy, iż towary typu chipsy, paluszki, wafelki itp. kupowane są często spontanicznie, „pod wpływem chwili”, zaś na wybór tego, a nie innego produktu wpływa niewątpliwie informacja o loterii. Przed dokonaniem takiego zakupu konsument nie analizuje szczegółowo regulaminu promocji, szczególnie, iż niejednokrotnie dowiaduje się o niej w chwili podejmowania decyzji o zakupie danego rodzaju produktu”.
Już bez podawania uzasadnienia wskazać należy, że aby uniknąć problemów, należy między innymi mieć na uwadze poniższe:
Wniosek #3. Jeżeli zgłoszenie udziału w loterii wiąże się z obowiązkiem wysłania SMS-a, należy wskazać jego cenę oraz informację, iż koszt wysyłki SMS-a ponoszony jest niezależnie od tego, czy zgłoszenie jest poprawne.
Wniosek #4. Poza zamieszczeniem zdjęcia nagrody warto opisać jej model, cenę brutto, wskazać, w jaki sposób rozwiązano kwestię zryczałtowanego podatku od nagród oraz określić, kiedy odbywają się losowania. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, czy zdjęcie nagrody odzwierciedla model, jaki oferowany jest do wygrania (to częsty błąd w przypadku samochodów, które na zdjęciach fotografowane są w wersji „full option”, a oferowane w wersji „basic”).
Wniosek #5. Na promocyjnych opakowaniach oraz w materiałach reklamowych należy wyraźnie określić, kto jest administratorem danych osobowych oraz wskazać, jakie prawa mają konsumenci w związku z przetwarzaniem ich danych.
Powyższe nie wyczerpują zagadnienia, jednakże stanowią najważniejsze wnioski z analizy problematyki omawianego tematu. Co do zasady zawsze warto powierzyć tworzenie przekazu o promocji profesjonalistom i kierować się dobrze pojętym interesem nabywcy ostatecznego.
Jeżeli chcą Państwo poznać analizę rynku promocji sprzedaży, zapoznać się z doświadczeniami i360 w tym zakresie lub powierzyć organizację loterii, konkursu, sprzedaży premiowej bądź innej akcji promocyjnej wyspecjalizowanemu podmiotowi, zapraszamy do kontaktu z Panem Dawidem Łuciukiem, Dyrektorem Sprzedaży i360 Sp. z o.o. pod adresem Dawid.Luciuk@i360.com.pl bądź numerem telefonu: 600.534.631. Przegląd case studies promocji zorganizowanych przez i360 dostępny jest na www.loterie-organizacja.pl
5